Reşat Nuri Güntekin "Anadolu Notları" kitabında yollarda seyahat ederken bindiği vasıta bozulduğunda "icat ettiğim çarelerden birisi de etrafımda gördüğüm öteberiyi karmakarışık not etmektir" der. Burada bence icat etmek kelimesi yanlış kullanılmış.
İcat etmek kelimesi TDK'nın sözlüğünde buluş maddesinde daha ayrıntılı olarak açıklanıyor: " Bilinen bilgilerden yararlanarak daha önce bilinmeyen yeni bir bulguya ulaşma veya yöntem geliştirme, icat:"
Bu tanımdan yola çıkarsak R. Nuri ilk defa yazarlık adına yeni bir yöntem geliştirmiş olma iddiasında. Ancak mesela Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanına bakarsak Peyami Safa kahramanına bile çevresinde gördüğü öteberiyi yazdırıyor. Bu zaten yazarlığın bir şiarıdır. Bence burada bulmak veya daha doğrusu keşfetmek kelimesini kullansa daha doğru olacaktı. Birisi bana yazar burada ic at çıkarmak manasında kullanılmış diye aklına gelen ilk fikri söyledi. Tabii hemen sözlüğe baktım. İcat çıkarmak : 1) hoş görülmeyen yeni bir huy, davranış göstermek; 2) yadırganan bir yol tutmak; 3) ortaya gereği olmayan bir sorun atmak. manalarına geliyordu. Dolayısıyla bu hiç olmazdı.
TDK sözlüğünden keşfetmek kelimesine bakarsak "Var olduğu bilinmeyen bir şeyi bulmak: " manasının yazılı olduğunu görürüz. Bazı mühim yer, yöntemler bir kişi bulur ve onu tüm insanlık uygular. Ancak herkes için çok önemli olmayan ancak bizim için önemli olan ancak bizim bilmediğimiz yer, nesne veya yöntemler için keşfetmek kelimesini kullanabiliriz, daha doğrusu kullanmalıyız.
Mesela yeni taşındığımız bir şehirde yeni yerler keşfetmeye çıkarız. Bizim için ilginç olan her mekân, o mekâna ilginç olan gidiş yöntemleri bizm için birer keşiftir.
Hasıl-ı kelâm Reşat Nuri, burada zaten birçok yazarın yaptığı bir tekniği yada yöntemi kendisi için keşfetmiştir.
Yukarıda geçen karmakarışık kelimesi üzerinde de ayrıca durmak gerekiyor. İnşallah daha sonra dururum.
